Badania wskazują, że wychowanie i dynamika rodziny mogą odgrywać ważną rolę w syndromie oszusta. W szczególności style rodzicielskie (Autorytarny styl rodzicielstwa, Autorytatywny styl rodzicielski, Permisywny styl rodzicielski, Niezaangażowany styl rodzicielski) charakteryzujące się kontrolowaniem lub nadopiekuńczością mogą przyczyniać się do rozwoju syndromu oszusta u dzieci np wychowane w rodzinie, która wysoko ceniła osiągnięcia. Być może miałeś rodziców, którzy przerzucali się między chwaleniem a krytykowaniem. Badania sugerują również, że osoby pochodzące z rodzin, które doświadczyły wysokiego poziomu konfliktów przy niskim poziomie wsparcia, mogą częściej doświadczać syndromu oszusta. Tak więc pewna dynamika definicji rodziny i późniejsza introjekcja społecznych stereotypów ról płciowych znacząco przyczyniają się do rozwoju zjawiska impostora. Często istnieje presja społeczna, by odnieść sukces i coś osiągnąć, a nie po prostu być.

 

 

 

 

Mimo wybitnych osiągnięć akademickich i zawodowych osoby, które doświadczają zjawiska impostora, upierają się w przekonaniu, że tak naprawdę nie są bystre i oszukały każdego, kto myśli inaczej. Liczne osiągnięcia, po których można by oczekiwać, że dostarczą wystarczających obiektywnych dowodów na lepsze funkcjonowanie intelektualne, nie wydają się wpływać na wiarę w oszustwo.

Rodzaje syndromu oszusta

 

Pierwotnie uważano, że pojęcie syndromu oszusta odnosi się głównie do kobiet osiągających wysokie wyniki. Od tego czasu dowiedziono, że zjawisko jest szerzej doświadczane. Syndrom oszusta może dotknąć każdego — bez względu na jego płeć, status społeczny, doświadczenie zawodowe, poziom umiejętności lub stopień wiedzy. Chociaż zespół oszusta nie jest uznany za zaburzenie zdrowia psychicznego (spis zaburzeń znajdziesz podręczniku diagnostycznym i statystycznym zaburzeń psychicznych) jest dość powszechny. Szacuje się, że 70% ludzi doświadczy przynajmniej jednego epizodu tego zjawiska, w którymś momencie swojego życia.

Jak rozpoznać?

Możesz mieć syndrom oszustki:

• Gdy zadręczasz się nawet najmniejszymi błędami lub niedociągnięciami w swojej pracy
• Gdy przypisujesz swój sukces szczęściu czy czynnikom zewnętrznym
• Gdy jesteś uwrażliwiona nawet na konstruktywną krytykę
• Gdy czujesz, że nieuchronnie zostaniesz uznany za oszustkę
• Gdy bagatelizujesz swoją wiedzę, nawet w obszarach, w których jesteś naprawdę lepsza od innych

Typowe cechy zespołu oszusta obejmują:

• Niezdolność do realistycznej oceny swoich kompetencji i umiejętności
• Przypisywanie sukcesu czynnikom zewnętrznym
• Krytykowanie swojego wizerunku, wystąpienia, osiągnięcia
• Obawiasz się, że nie spełnisz oczekiwań
• Sabotowanie własnego sukcesu
• Zwątpienie w siebie
• Stawianie bardzo ambitnych celów i poczucie rozczarowania, gdy ci się nie uda

Niektóre osoby syndrom oszusta może motywować do osiągania sukcesów, ale najczęściej odbywa się to kosztem ciągłego  niepokoju, życia w lęku i niezadowoleniu. Wydatkujesz energię na ponadmiarowe przygotowywanie się lub pracowanie znacznie ciężej niż to konieczne, aby „upewnić się”, że nikt nie dowie się, że jesteś oszustem. W ten sposób wpadasz w błędne koło, w którym uważasz, że jedynym powodem, dla którego przetrwałeś tę prezentację było to, że nie spałeś całą noc pracując. W końcu lęk nasila się i może prowadzić nawet do depresji.

 

Problem z syndromem oszusta polega na tym, że doświadczenie osiągania dobrych wyników nie zmienia Twoich przekonań. Wciąż dręczy Cię myśl : „Co daje mi prawo tu być?”

Radzenie sobie z syndromem oszusta

Aby pokonać syndrom oszusta, warto zacząć zadawać sobie trudne pytania

• Jakie podstawowe przekonania mam na swój temat?
• Czy wierzę, że jestem godny/a miłości i akceptacji takim/ą, jakim/ą jestem?
• Czy muszę być idealny/a, żeby inni mnie akceptowali?

Aby wygrać z syndromem oszusta musisz poczuć spokój, konfrontując się z niektórymi głęboko zakorzenionymi przekonaniami, które masz na swój temat. To ćwiczenie może być trudne, ponieważ możesz nawet nie zdawać sobie sprawy, że je masz…

• Podziel się swoimi uczuciami. Porozmawiaj z innymi o tym, jak się czujesz. Irracjonalne przekonania mają tendencję do jątrzenia się, gdy są ukryte i nie mówi się o nich.
• Oceń swoje możliwości. Jeśli od dawna masz przekonania o swojej niekompetencji w sytuacjach towarzyskich i zawodowych, dokonaj realistycznej oceny swoich umiejętności. Zapisz swoje osiągnięcia i to, w czym jesteś dobry, a następnie porównaj je ze swoją samooceną.
• Podejmij kroki dziecka. Nie skupiaj się na robieniu rzeczy idealnie, ale raczej rób rzeczy w miarę dobrze i nagradzaj się za podejmowanie działań.
• Kwestionuj swoje myśli. Kiedy zaczniesz oceniać swoje umiejętności i stawiać małe kroki, zastanów się, czy Twoje myśli są racjonalne. Czy ma sens wierzyć, że jesteś oszustem, biorąc pod uwagę wszystko, co wiesz?
• Przestań porównywać. Za każdym razem, gdy porównujesz się z innymi w sytuacji społecznej, znajdziesz w sobie jakieś niedociągnięcia, które podsycą poczucie, że nie jesteś wystarczająco dobry/a lub nie przynależysz. Zamiast tego podczas rozmów skup się na słuchaniu tego, co mówi druga osoba. Bądź naprawdę zainteresowany/a, aby dowiedzieć się więcej.
• Korzystaj z mediów społecznościowych umiarkowanie. Nadużywanie mediów społecznościowych może wiązać się z poczuciem niższości. Jeśli spróbujesz przedstawiać w mediach społecznościowych wizerunek, który nie pasuje do tego, kim naprawdę jesteś lub który jest niemożliwy do osiągnięcia, tylko pogorszy to twoje poczucie bycia oszustem.
• Zaakceptuj swoje uczucia. Zamiast tego spróbuj pochylić się nad nimi i je zaakceptować. Tylko wtedy, gdy uznasz te uczucia, możesz zacząć zmieniać podstawowe przekonania, które Cię blokują.
• Nie pozwól, by Cię to powstrzymywało. Bez względu na to, jak bardzo czujesz się oszustem lub że nie pasujesz, nie pozwól, aby powstrzymało Cię to od dążenia do swoich celów. Nie daj się zatrzymać.

 

Jeśli często masz wrażenie, że jesteś oszustem/ką, pomocna może być rozmowa z terapeutą, coachem, mentorem. Negatywne myślenie, zwątpienie w siebie i autosabotaż, które często charakteryzują syndrom oszusta, mogą wpływać na wiele dziedzin twojego życia